دلیل تغییر رنگ طلای آلیاژی معمولاً “تقابل” اکسیژن و گوگرد است. (بله، بله، مواد موجود در هوای ) با رطوبت موجود در هوا . باعث میشوند، در طول فصل مرطوب یا در طول تعطیلات تابستانی در کنار دریا، سطوح جواهرات طلا را می توان با لایه ای سبک از اکسید پوشانده شود
تغییر رنگ طلا در واقع ناشی از ترکیب آن با فلزات دیگر در فرآیند ساخت آلیاژهاست. طلا در حالت خالص، به عنوان یک فلز فراموش‌نشدنی و غیررنگ تشخیص داده می‌شود. اما وقتی که با فلزات دیگری مثل مس، نقره، نیکل، پالادیم، آلومینیوم و… آلیاژ می‌شود، ویژگی‌های ظاهری آن تغییر می‌کند. دلیل اصلی تغییر رنگ طلا به وجود میانجی فلزات دیگر در آلیاژها است و این تغییرات در رنگ از مفاهیم مختلفی برخیزد:
جذب نور:
موادی که به طلا افزوده میشوند، ممکن است به نور مختلف جذب شوند و رنگ ظاهری آلیاژ را تعیین کنند. برخی از افزودنی‌ها می‌توانند باعث جذب نور در طول طیف مختلف شوند که به تغییر رنگ ظاهری منجر می‌شود.
تشکیل ترکیبات فلزی:
ترکیبات شیمیایی میان طلا و فلزات افزوده شده می‌توانند باعث تشکیل ترکیبات فلزی خاصی شوند که رنگ ظاهری طلای آلیاژ را تعیین کنند.
تشکیل ساختارهای کریستالی:
ترکیبات مختلف طلای آلیاژها می‌توانند ساختارهای کریستالی متفاوتی داشته باشند که نور به طریق مختلفی پخش شده و تأثیرات مختلف رنگی ایجاد کنند.
رفتار نور در سطح:
ویژگی‌های سطحی آلیاژ نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند. فرآیندهای سطحی مثل اکسیداسیون یا رسوب‌گذاری می‌توانند رفتار نور در سطح را تغییر دهند و به تغییر رنگ کمک کنند.
از آنجا که هر آلیاژی می‌تواند ترکیبات و ساختارهای مختلفی داشته باشد، تغییرات در رنگ ظاهری ناشی از این عوامل متفاوت خواهد بود. این تغییرات به طراحان جواهرات امکان می‌دهد تا زیورآلات با رنگ‌ها و استایل‌های مختلف ایجاد کنند.
تغییر رنگ طلای زرد
ناشی از افزودن فلزات مختلف به طلای خالص است. این فلزات معمولاً به عنوان افزودنی‌ها یا آلیاژها به طلای زرد افزوده میشوند تا ویژگی‌های آن را تغییر دهند. دلایل اصلی تغییر رنگ طلای زرد شامل موارد زیر میشوند:
- حضور مس (Copper):
- افزودنی اصلی به طلای زرد برای تغییر رنگ به سمت قرمز و گلابی مس است. حضور مس در آلیاژ، به رنگ زرد طلای خالص گرمی و زیبایی اضافه می‌کند.
- ترکیب با نقره (Silver):
- نقره به طلای زرد رنگ سفیدتر و سردتری می‌دهد. افزودنی نقره به طلای زرد می‌تواند به آن رنگ سفیدتری ببخشد و از آن طلای سفید بهره‌مند شود.
- استفاده از نیکل (Nickel):
- افزودن نیکل به طلای زرد می‌تواند رنگ زرد را تغییر داده و به طلای سفیدتری نزدیک کند. طلای آلیاژ با نیکل ممکن است به عنوان “طلای سفید” شناخته شود.
- ترکیب با آلومینیوم (Aluminum):
- حضور آلومینیوم در آلیاژ می‌تواند به طلای زرد رنگی خنثی‌تر و متنوع‌تری ببخشد.
- تشکیل ترکیبات شیمیایی مختلف:
- ترکیبات شیمیایی میان فلزات افزوده شده و طلای زرد می‌تواند به تشکیل ترکیبات مختلفی بپردازد که بر رنگ آن تأثیر گذار باشد.
ترکیب دقیق فلزات افزوده شده، نسبت آنها به هم، و نحوه فرآیند ساخت می‌تواند به شدت تأثیرگذار باشد. این تغییرات به جاهای مختلف در زیورآلات و صنایع جواهرسازی امکان ایجاد رنگ‌های مختلف و زیبایی‌های متنوع را می‌دهد.
عوامل خارجی موثر در تغییر رنگ طلا
تغییر رنگ طلا ممکن است ناشی از عوامل خارجی مختلف باشد. در زیر، عواملی که ممکن است به تغییر رنگ طلا اثر بگذارند آورده شده‌اند:
- تماس با مواد شیمیایی:
- تعامل طلای آلیاژ با مواد شیمیایی مثل اسیدها یا مواد حاوی گازهای گریزنده می‌تواند به اکسیداسیون یا تشکیل لایه‌های شیمیایی منجر شود که رنگ طلای آلیاژ را تغییر دهد.
- تماس با پوست:
- تماس با پوست، عرق، اسپری‌ها یا محصولات بهداشتی ممکن است به تغییر رنگ طلای جواهرات منجر شود. مواد شیمیایی موجود در این موارد ممکن است با طلا واکنش داشته باشند.
- تماس با محیط زیست:
- عوامل مختلف محیط زیست مانند هوازی، رطوبت، گرد و غبار و مواد دیگر می‌توانند با سطح طلا واکنش داشته باشند و ظاهر رنگ آلیاژ را تحت تأثیر قرار دهند.
- اکسیداسیون:
- تماس با اکسیژن هوا ممکن است باعث اکسیداسیون طلا شود، که در نتیجه تشکیل لایه‌های اکسید طلا و تغییر رنگ ظاهری آن را به همراه داشته باشد.
- عدم نگهداری مناسب:
- عدم نگهداری صحیح اشیاء طلایی، مثلاً نداشتن در جعبه‌های مخصوص یا تماس طولانی مدت با سایر جواهرات می‌تواند به سریعتر تغییر رنگ طلای آلیاژ منجر شود.
- تغییرات دما:
- تغییرات دما ممکن است به طلای آلیاژ تحت تأثیر گذاشته و تغییراتی در رنگ و ویژگی‌های مکانیکی آن ایجاد کند.
- تماس با آب‌های دریا یا استخر:
- تماس با آب‌های دریا یا استخر که شامل مواد شیمیایی مختلفی میشوند، ممکن است به طلا صدمه بزند و رنگ آن را تغییر دهد.
برای حفظ رنگ و زیبایی طلا، مهم است که جواهرات به درستی نگهداری شوند و از تماس با مواد شیمیایی و عوامل محیطی آسیب‌زا پرهیز شود. همچنین، نظافت دورهمی مداوم و استفاده از روش‌های مراقبت مناسب می‌تواند به حفظ طلای آلیاژ کمک کند.
روش‌های پیشگیری از سیاه شدن طلا
برای پیشگیری از سیاه شدن طلا و حفظ زیبایی و براقیت آن، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- ارتقاء بهداشت شخصی:
- پیشگیری از تماس طلای جواهرات با مواد شیمیایی، مواد آرایشی، عطر، اسپری‌ها و مواد شوینده می‌تواند به حفظ رنگ طلا کمک کند.
- ارتقاء نگهداری:
- اجتناب از قرار گرفتن طلا در تماس مستقیم با آب‌های دریا یا استخر و جلوگیری از تماس آن با مواد گریزنده و مواد شیمیایی می‌تواند به حفظ رنگ و براقیت آلیاژ کمک کند.
- استفاده از جعبه‌های نگهداری:
- هنگامی که از جواهرات خود استفاده نمی‌کنید، آنها را در جعبه‌های خود نگهداری کرده و از تماس با هوا و آلودگی جلوگیری کنید.
- تمیزی دورهمی مداوم:
- طلا را به طور دورهمی و مداوم تمیز کنید. از ابزارهای نرم مثل برس‌های نرم یا پارچه‌های نخی برای پاکسازی استفاده کنید.
- انجام نظافت منظم:
- به صورت دورهمی و منظم، جواهرات را تمیز کنید تا از انباشت گرد و غبار و ترکیبات شیمیایی جلوگیری کنید.
- استفاده از طلای با عیار بالا:
- طلای با عیار بالاتر معمولاً به دلیل خالصی بیشتر، به سرعت‌تر اکسید نمی‌شود و براقیت طولانی‌تری دارد.
- اجتناب از تماس با اسیدها:
- تماس با اسیدها و مواد شیمیایی تیز را از جواهرات خود دور نگه دارید تا جلوی اکسیداسیون و تغییر رنگ آنها را بگیرید.
- استفاده از لایه‌های حفاظتی:
- می‌توانید از لایه‌های حفاظتی مختلفی مانند روکش‌های رودیوم استفاده کنید تا از اکسیداسیون طلای آلیاژ جلوگیری کنید.
با رعایت این مراقبت‌ها، می‌توانید زیبایی و براقیت طلا را برای مدت طولانی حفظ کنید و از سیاه شدن آن جلوگیری کنید.
روش‌های برطرف کردن سیاهی طلا:
اگر طلای شما به دلیل اکسیداسیون یا تغییر رنگ به سیاه شده باشد، می‌توانید از روش‌های زیر برای برطرف کردن سیاهی طلا استفاده کنید. توجه داشته باشید که قبل از اجرای هر روش، بهتر است از اطلاعات مربوط به طلا و جواهرات خود مطلع شوید و در صورت نیاز، به کمک یک جواهرساز متخصص مراجعه کنید.
- استفاده از مایعات تمیزکننده طلا:
- از مایعات تمیزکننده خاصی که برای پاکسازی جواهرات طلایی طراحی شده‌اند، استفاده کنید. این مایعات معمولاً حاوی ترکیبات خاصی هستند که به تمیزی طلا کمک می‌کنند.
- استفاده از سفیدکننده دندان:
- با استفاده از یک مسواک نرم و یک کمی از پاست دندان سفیدکننده، به دقت جواهرات را تمیز کنید. پس از اینکه سیاهی برطرف شد، جواهرات را کاملاً با آب بشویید و خشک کنید.
- استفاده از ترکیب آب اکسیژنه و آمونیاک:
- یک قاشق چای‌خوری آب اکسیژنه (آب اکسیژنه خالص) و چند قاشق چای‌خوری آمونیاک را در ظرفی مخصوص مخلوط کنید. جواهرات را در این مخلوط قرار داده و به مدت حداقل ۱۰ دقیقه بخیزید. پس از آن، آنها را با آب بشویید و خشک کنید.
- استفاده از خلاء:
- از خلاء برای برطرف کردن سیاهی طلا استفاده کنید. طلا را در یک کیسه خلاء قرار دهید و هوا را از آن خارج کنید. این روش می‌تواند به اکسیداسیون و سیاه شدن طلای آلیاژ کمک کند.
- استفاده از سنگ پوششی (Jeweler’s Rouge):
- سنگ پوششی یک نوع خراطی با خاصیت اصلاح کننده است. با استفاده از سنگ پوششی، با دقت سطح سیاه یا اکسیده شده را اصلاح کنید و براقیت طلا را بازیابی کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از روش‌های خانگی برای برطرف کردن سیاهی طلای جواهرات باید با دقت و احتیاط انجام شود تا به طلای آلیاژ آسیب نرسد. در صورت مطمئن نبودن، بهتر است کار را به جواهرسازان متخصص واگذار کنید.